Wanneer er geen andere bewijskrachtige gegevens bestaan, kan de fiscus uw winsten en baten als ondernemer of vrije beroeper vaststellen aan de hand van andere vergelijkbare belastingplichtigen. Uw inkomen wordt dan vermoed gelijkaardig te zijn aan het inkomen van andere ondernemers, met een zelfde activiteit in uw streek.
De fiscus kan u alleen maar gaan vergelijken met andere belastingplichtigen, als ze niet over andere bewijskrachtige middelen beschikt.
De fiscus moet dus eerst vaststellen dat er geen andere gegevens zijn waarop ze zich kan baseren. Met 'bewijskrachtige gegevens' wordt hier in feite een regelmatige boekhouding bedoeld. Een boekhouding is voldoende bewijskrachtig wanneer ze bestaat uit een geheel van controleerbare en samenhangende gegevens, aan de hand waarvan de juistheid van de aangegeven inkomsten kan worden gecontroleerd. Met andere woorden: uw boekhouding moet voldoende duidelijk en nauwkeurig zijn om de fiscus toe te laten ze op haar juistheid na te kijken. Dit betekent ook dat u alle nodige documenten moet bijhouden om de boekhouding te staven (facturen, bestekken,...). U hoeft wel geen volledige boekhouding te hebben. Ook een vereenvoudigde boekhouding kan volstaan.
Eens deze vaststelling is gebeurd, kan de fiscus daarop haar vermoeden bouwen en u vergelijken met andere belastingplichtigen.
De fiscus mag om uw inkomsten vast te stellen, u vergelijken met de normale baten of winsten van minstens drie soortgelijke belastingplichtigen. Er moet vergeleken worden met hun inkomen uit hetzelfde belastbare tijdperk, er mag dus niet gekeken worden wat deze belastingplichtigen in vorige jaren hebben verdiend.
De belastingplichtigen waarmee u vergeleken wordt, moeten 'soortgelijk' zijn en dus niet 'identiek'. Hun inkomen moet wel individueel vastgesteld zijn. U kan dus niet vergeleken worden met andere belastingplichtigen waarvan het inkomen forfaitair werd vastgesteld.
Over het algemeen gaat het om belastingplichtigen van ongeveer dezelfde leeftijd, die werkzaam zijn in dezelfde streek en een gelijkaardige activiteit ontplooien.
De vergelijkbaarheid is natuurlijk een feitenkwestie, waar altijd over gediscussieerd kan worden. Als we ter illustratie kijken naar de rechtspraak, blijkt dat de volgende vergelijkingen NIET aanvaard werden:
een ondernemer die alleen werkt tgo ondernemers die met helpers werken;
een belastingplichtige met een goede gezondheid tgo iemand met een minder goede/slechte gezondheid;
verschillende horeca-zaken die een totaal verschillend genre cliënteel hebben.
